Procedura “Niebieskie Karty” to procedura interwencyjno-pomocowa, obejmująca działania wielu instytucji, której celem jest zatrzymanie przemocy w rodzinie oraz pomoc w wychodzeniu z tej sytuacji. Realizowane działania są indywidualnie dostosowywane do potrzeb danej rodziny. Procedura wynika z przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Szczegółowe warunki realizowania tej procedury, zadania służb oraz formularze “Niebieskich Kart” określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku.
Uruchomienie procedury „Niebieskie Karty”
Uruchomienie procedury może nastąpić z inicjatywy każdej osoby dotkniętej przemocą w rodzinie oraz osób mających wiedzę, że w danej rodzinie dochodzi do przemocy.
Uprawnienia do uruchomienia procedury “Niebieskie Karty” mają przedstawiciele następujących instytucji:
- policji,
- jednostek organizacyjnych pomocy społecznej,
- komisji rozwiązywania problemów alkoholowych,
- oświaty,
- ochrony zdrowia.
Uruchomienie procedury następuje przez wypełnienie formularza “Niebieska Karta-A” przez przedstawiciela jednej z wyżej wymienionych instytucji, podczas rozmowy z osobą doznającą przemocy, który zawiera dane osób uwikłanych w przemoc oraz opisuje sytuację przemocy. Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie członkowie grupy roboczej zobowiązani są do zachowania poufności pozyskanych w trakcie realizacji procedury informacji.
Następnie osobie doznającej przemocy przekazuje się formularz “Niebieska Karta-B” zawierający informacje o prawnych konsekwencjach stosowania przemocy oraz o miejscach, gdzie można uzyskać pomoc.
Uruchomienie procedury może nastąpić w różny sposób i w różnych okolicznościach, np.:
- podczas interwencji policji w rodzinie,
- na prośbę osoby doznającej przemocy,
- w trakcie kontaktu przedstawiciela instytucji upoważnionej do wszczęcia procedury z osobą, która doznaje przemocy,
- po zaobserwowaniu niepokojących sygnałów przez wychowawcę lub pedagoga szkolnego,
- podczas badania lekarskiego,
- w wyniku zgłoszenia w jednej z instytucji przez świadka przemocy w rodzinie, itp.
Warto pamiętać o tym, że przedstawiciel instytucji jest zobowiązany do uruchomienia procedury “Niebieskie Karty” nawet w sytuacji, gdy osoba wobec której istnieje podejrzenie, że doznaje przemocy nie wyraża na to zgody.
Art. 12 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie mówi o tym, że osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub zawodowych powzięły podejrzenie o popełnieniu ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie, niezwłocznie zawiadamiają o tym policję lub prokuratora.
Natomiast ust. 2 mówi o tym, że osoby będące świadkami przemocy w rodzinie powinny zawiadomić o tym policję, prokuratora lub inny podmiot działający na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
Dzięki założeniu niebieskiej karty w ciągu 7 dni od złożenia dokumentu dzielnicowy skontaktuje się z rodziną, przeprowadzi wywiad środowiskowy, a następnie będzie na bieżąco kontrolował sytuację w rodzinie. Służyć temu mają comiesięczne wizyty domowe. Jednocześnie w trakcie trwania nadzoru policyjnego urzędnicy powołują specjalny zespół, który pracuje nad planem pomocy osobom poszkodowanym. Gdy strategia działania zostanie opracowana, policja przekazuje ją ofiarom przemocy w rodzinie. Ta informacja zwrotna jest tzw. Niebieską Kartą B.
