Sprawy związane z kierowaniem do domu pomocy społecznej regulują przepisy ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2023 r. poz.901 ze zm.).
Domy pomocy społecznej to placówki przeznaczone dla osób wymagających całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, nie mogących samodzielnie funkcjonować w życiu codziennym, którym nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych (zgodnie z art. 54 ustawy o pomocy społecznej).
Domy pomocy społecznej zastępują rodzinę w jej funkcjach opiekuńczych w stosunku do wymagającego całodobowej opieki starszego, chorego lub niepełnosprawnego członka rodziny w sytuacji, w której tej rodziny brak lub nie jest ona w stanie z tej funkcji się wywiązać.
Należy jednak pamiętać, iż umieszczenie osoby w domu pomocy społecznej jest ostatecznością i jest poprzedzone oceną możliwości udzielenia pomocy osobie potrzebującej w miejscu jej zamieszkania oraz zbadaniem jej sytuacji rodzinnej.
Podstawy skierowania
Wydanie decyzji administracyjnej o skierowaniu osoby do domu pomocy społecznej następuje na podstawie:
- pisemnego wniosku osoby ubiegającej się o skierowanie do DPS złożonego w ośrodku pomocy społecznej właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się. Ponadto niezbędne jest dołączenie zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego konieczność umieszczenia w DPS, a w przypadku osób z zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo zaświadczenia psychologa i lekarza psychiatry;
- rodzinnego wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez pracownika socjalnego w miejscu zamieszkania osoby ubiegającej się o umieszczenie w DPS, zawierającego w szczególności pisemne stwierdzenie braku możliwości zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania – przez rodzinę i gminę.
Wywiad środowiskowy ma na celu ustalenie sytuacji zdrowotnej, rodzinnej i dochodowej i jest podstawą do udzielenia świadczenia z pomocy społecznej w postaci umieszczenia i pobytu w DPS.
Dodatkowo w przypadku kierowania do DPS osoby ubezwłasnowolnionej:
- postanowienie sądu o ubezwłasnowolnieniu,
- postanowienie sądu o ustanowieniu opiekuna prawnego lub kuratora,
- postanowienie sądu zezwalające opiekunowi na umieszczenie osoby ubezwłasnowolnionej w DPS.
Po wydaniu decyzji kierującej i po uzyskaniu wolnego miejsca dla osoby – właściwy organ wydaje decyzję o umieszczeniu w DPS, po czym zainteresowana osoba może zamieszkać w placówce.
Pobyt w DPS jest odpłatny. Obowiązani do opłaty za pobyt osoby w DPS są w kolejności:
- osoba – mieszkaniec DPS-u,
- małżonek, zstępni (dorosłe dzieci) przed wstępnymi (rodzice),
- gmina, z której osoba została skierowana do DPS-u.
Opłatę za pobyt w DPS wnoszą:
- mieszkaniec DPS, jednak nie więcej niż 70% swojego dochodu;
- małżonek, zstępni przed wstępnymi pod warunkiem, że:
- w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli jej dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,
- w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;
-
gmina, z której osoba została skierowana do DPS w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w DPS a opłatami wnoszonymi przez osoby zobowiązane.
